قسمت های مختلف مادربرد که نیاز است بشناسید

بسیاری از اجزای اصلی رایانه که نقش های اساسی در عملکرد رایانه را دارند، به طور مستقیم یا غیرمستقیم به مادربرد متصل شده اند. این اجزا شامل پردازنده، مموری و اسلات های توسعه دهنده هستند. به این معنا، مادربرد نصب شده در رایانه شخصی تأثیر زیادی در سرعت سیستم و قابلیت بروزرسانی و بهبود رایانه و به طور کلی عملکرد آن دارد.

ما در این مقاله از مجله فروشگاه بروز کالا قصد داریم به معرفی اجزای اصلی مادربرد و عملکرد آن ها بپردازیم که به ترتیب عبارتنند از: پردازنده، رم، بایوس، باتری  CMOS، حافظه کش، باس توسعه، چیپست، ساعت پردازنده و سوئیچ ها و جامپرها. با ما همراه باشید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• واحد پردازش مرکزی(CPU) 
• حافظه دسترسی تصادفی(RAM) 
• سیستم ورودی/ خروجی پایه (BIOS) 
• باتری  CMOS 
• حافظه نهان(کش) 
• باس های توسعه 
• چیپست های کامپیوتر 
• ساعت پردازنده (کلاک سی پی یو) 
• سوئیچ ها و جامپرها

برای بررسی مشخصات و قیمت روز انواع مادربرد کلیک کنید

اجزای اصلی مادربرد و عملکرد آن ها

برد اصلی مدار چاپی در کامپیوتر با نام مادربرد شناخته می شود و ما در مقاله مادربرد چیست و چه کاربردی دارد به طور مفصل به کاربرد کلی مادربرد پرداختیم. حال در این مقاله و در بخش پایین، می‌خواهیم ابتدا به بحث انواع اجزای اصلی مادربرد از پردازنده و رم گرفته تا چیپست و جامپر بپردازیم و با هم با عملکرد هر کدام از این اجزا نیز آشنا شویم.

واحد پردازش مرکزی(CPU) 

CPU  که تحت عنوان ریز پردازنده یا پردازنده نیز شناخته می شود، مغز رایانه است. این قسمت مسئول گیرندگی، رمزگشایی و اجرای دستورات برنامه ها و همچنین انجام محاسبات ریاضی و منطقی است. تراشه پردازنده توسط نوع پردازنده و سازنده مشخص می شود. این اطلاعات معمولاً روی خود تراشه درج می شود. به عنوان مثال، Intel 386، Advanced Micro Devices (AMD) 386، Cyrix 486، Pentium MMX ، Intel Core 2Duo یا Core i7.

اگر تراشه پردازنده روی مادربرد نصب نیست، می توانید سوکت پردازنده را تحت عنوان سوکت 1 تا 8 و LGA 775  از بین دیگر سوکت ها پیدا کنید. این شماره گذاری می تواند به شما در شناسایی پردازنده مناسب هر سوکت کمک کند. به عنوان مثال، rPGA 988A / Socket G1 با هر یک از پردازنده‌های زیر که در بروزکالا نیز موجود هستند سازگار است:

• Intel Core i7 (سری 600 ، 700 ، 800 ، 900)
• Intel Core i5 (سری 400 ، 500)
• Intel Core i3 (سری 300)
• Intel Pentium (سری P6000)
• Intel Celeron (سری P4000)

حافظه دسترسی تصادفی(RAM) 

حافظه دسترسی تصادفی یا RAM به تراشه های رایانه ای گفته می شوند که به طور موقت و کوتاه مدت داده های پویا را به منظور افزایش عملکرد رایانه در حین کار، در خود ذخیره می کنند. به عبارت دیگر، این قسمت، منطقه عملیاتی رایانه شما، یعنی جایی که برنامه ها و داده های فعال بارگیری می شوند و هر زمان پردازنده به آنها نیاز دارد، نیازی به دریافت آن اطلاعات از هارد دیسک نیست، می باشد. حافظه دسترسی تصادفی یا رم، فرار است و این بدان معناست که این قسمت از رایانه، اطلاعات خود را پس از خاموش شدن از دست می دهد. این بخش با حافظه غیر فرار تفاوت دارد و مانند هارد دیسک و حافظه فلش نیست که برای نگهداری و ذخیره داده ها به منبع تغذیه نیاز ندارند.

وقتی رایانه به طور کامل خاموش می شود، تمام اطلاعات موجود بر روی رم به حافظه ثابت هارد دیسک یا درایو فلش برمی گردند. در زمان راه اندازی مجدد، رم از اطلاعاتی پر خواهد شد که به طور خودکار در زمان راه اندازی بارگیری می شوند. این فرآیند را بوت شدن می نامند. در ادامه، کاربر، پرونده ها و برنامه های دیگری که هنوز در حافظه رم بارگیری نشده اند را باز کرده و آن ها نیز به حافظه رم وارد می شوند.

پینشهاد مطاله: نکات خرید بهترین مادربرد

سیستم ورودی/ خروجی پایه (BIOS) 

BIOS (بایوس) مخفف کلمه سیستم ورودی/ خروجی پایه است. بایوس یک حافظه" خوانشی" است که شامل یک نرم افزار سطح پایین می باشد که سخت افزار سیستم را کنترل می کند و به عنوان رابط بین سیستم عامل و سخت افزار عمل می کند. بیشتر افراد اصطلاح بایوس را با نام های دیگری از جمله درایور دستگاه یا گاهی درایور می شناسند. بایوس در واقع پیوند دهنده سخت افزار و نرم افزار در یک سیستم است.

تمام مادربردها شامل یک بلوک کوچک از حافظه خوانشی(ROM) که جدا از حافظه اصلی سیستم است و برای بارگیری و اجرای نرم افزارها استفاده می شود، می باشند. در رایانه های شخصی، بایوس حاوی تمامی کدهای لازم برای کنترل صفحه کلید، صفحه نمایش، درایوهای دیسک، ارتباطات سریالی و تعدادی از عملکردهای مختلف است.

بایوس سیستم، یک تراشه ROM بر روی مادربرد است که در هنگام راه اندازی معمول(فرآیند بوت شدن) برای بررسی سیستم و آماده سازی اجرای سخت افزاری به کار می رود. BIOS برروی تراشه ROM ذخیره می شود، زیرا ROM اطلاعات را حتی در صورت عدم برق رسانی به کامپیوتر بر روی خود حفظ می کند.

پیشنهاد مطالعه: از کجا بفهمیم مادربرد خراب است 

باتری  CMOS 

مادربردها شامل یک بلوک کوچک حافظه جداگانه ساخته شده از تراشه های رم CMOS هستند که حتی در صورت خاموش بودن رایانه شخصی توسط باتری کار می کنند و تحت عنوان باتری CMOS شناخته می شود. این قسمت از تنظیم مجدد سیستم هنگام روشن شدن مجدد رایانه جلوگیری می کند. دستگاه های CMOS برای کار به انرژی بسیار کمی نیاز دارند. رم CMOS برای ذخیره اطلاعات اولیه در مورد پیکربندی رایانه به عنوان مثال در موارد زیر استفاده می شود:

• دیسک فلاپی و هارد دیسک
• اطلاعات مربوط به پردازنده
• اندازه  RAM
• تاریخ و زمان
• اطلاعات پورت سریالی و موازی
• اطلاعات اتصال و اجرا
• تنظیمات صرفه جویی در مصرف برق

یکی از اطلاعات مهم و کاربردی دیگری که در حافظه CMOS نگهداری می شود زمان و تاریخ است که توسط ساعت واقعی(RTC) به روز می شود.

پیشنهاد مطالعه: در چه مواقعی به ریست مادربرد نیاز است؟

حافظه نهان(کش)

حافظه نهان یک بخش کوچک از حافظه های پر سرعت(RAM) است که با بارگیری اطلاعات قبلی(با سرعت پایین) از حافظه اصلی و در صورت نیاز انتقال آن به پردازنده، عملکرد کامپیوتر را بهبود می بخشد. بیشتر پردازنده ها دارای یک حافظه کش داخلی هستند که از آن تحت عنوان سطح 1 یا حافظه نهان اصلی نام برده می شود. این قسمت را می توان با حافظه پنهان خارجی که بر روی مادربرد نصب شده است، تکمیل کرد. این جزء حافظه نهان سطح 2 یا ثانویه نامیده می شود.

در رایانه های مدرن، حافظه کش سطح 1 و 2 در ساختار پردازنده جایگذاری شده اند. اگر حافظه کش سومی خارج از ساختار پردازنده اجرا شود، آن را حافظه نهان سطح 3(L3) می نامند.

باس های توسعه 

باس توسعه یک مسیر ورودی/ خروجی از CPU به دستگاه های جانبی است و به طور معمول از تعدادی شکاف برروی مادربرد تشکیل شده است. بردهای توسعه(کارت ها) به این اسلات ها متصل می شوند. PCI  رایج ترین باس توسعه در رایانه شخصی و دیگر پلتفرم های سخت افزاری است. این اسلات ها سیگنال هایی مانند داده، آدرس های حافظه، توان و سیگنال های کنترل را از مولفه ای به مولفه دیگر انتقال می دهند. انواع دیگر مسیرها شامل ISA و EISA هستند.

باس های توسعه دهنده با دادن این قابلیت به کاربران برای افزودن ویژگی های مورد نیاز در رایانه های خود، به وسیله قرار دادن کارت های آداپتور در اسلات های توسعه، قابلیت های رایانه های شخصی را افزایش می دهند.

پیشنهاد مطالعه: انواع مادربرد گیمینگ

چیپست های کامپیوتر 

چیپست به گروهی از مدارهای کوچک گفته می شود که هماهنگ کننده جریان داده ها از و به مولفه های کلیدی و اصلی رایانه هستند. این مولفه های کلیدی شامل خود پردازنده، حافظه اصلی، حافظه نهان ثانویه و هر جزئی که در اسلات ها جایگذاری شده اند، هستند. همچنین یک چیپست، جریان داده ها را از هارد دیسک ها و سایر دستگاه های متصل به کانال های IDE به داخل و خارج کنترل می کند.

یک رایانه دارای دو چیپست اصلی است:

• پل شمالی(کنترل کننده حافظه نیز نامیده می شود) وظیفه کنترل انتقال داده ها بین پردازنده و رم را بر عهده دارد، به همین دلیل بر روی مادربرد و در نزدیکی پردازنده قرار دارد. گاهی این چیپست، GMCH که مخفف کلمه هاب کنترل مموری و گرافیک است، نامیده می شود.
• پل جنوبی(کنترل کننده ورودی/ خروجی یا کنترل کننده توسعه دهنده نیز نامیده می شود) ارتباطات بین اجزاء کم سرعت محیطی را کنترل می کند. این جزءICH (I / O Controller Hub) نیز نامیده می شود. اصطلاح "پل" معمولاً برای نامگذاری مولفه هایی استفاده می شود که دو باس را به هم متصل می کند.

تولید کنندگان چیپ ست برندهای SIS ، VIA ، ALI و OPTI هستند.

پشنهاد مطالعه: بررسی مادربردهای ایسوس

ساعت پردازنده (کلاک سی پی یو) 

ساعت پردازنده عملکرد تمام اجزاء کامپیوتر را هماهنگ می کند و سیگنال زمان بندی اولیه سی پی یو را ایجاد می کند. ساعت پردازنده با استفاده از کریستال کوارتز، با تامین جریان ثابت پالس ها انرژی مورد نیاز ریز پردازنده ها را تامین می کند. به عنوان مثال، یک پردازنده مرکزی 200 مگاهرتزی 200 میلیون پالس در ثانیه از ساعت دریافت می کند. پردازنده 2 گیگاهرتزی در هر ثانیه دو میلیارد پالس دریافت می کند. به همین ترتیب، در هر دستگاه ارتباطی، ممکن است از یک ساعت برای همگام سازی پالس های داده ای بین فرستنده و گیرنده استفاده شود.

یک "ساعت زمان واقعی" که "ساعت سیستم" نیز نامیده می شود، زمان و تاریخ را پیدا کرده و این داده ها را در دسترس نرم افزارها قرار می دهد. یک "ساعت به اشتراک گذاری زمان"  سی پی یو را در فواصل زمانی منظم قطع کرده و به سیستم عامل اجازه می دهد تا زمان خود را بین کاربران فعال و/ یا برنامه ها تقسیم کند.

سوئیچ ها و جامپرها

• کلیدهای DIP (بسته های دوگانه در خط) سوئیچ های الکترونیکی کوچکی هستند که در برد مدار قرار دارند و درست مانند یک سوئیچ معمولی روشن یا خاموش می شوند. آن ها بسیار کوچک هستند و معمولاً با یک جسم نوک تیز مانند نوک پیچ گوشتی یا یک گیره کاغذ چرخانده می شوند. هنگام تمیز کردن برد در نزدیکی سوئیچ های DIP مراقب باشید، زیرا ممکن است با ضربه آسیب ببینند. سوئیچ های DIP امروزه منسوخ شده اند و دیگر آن ها را در سیستم های مدرن و امروزی یافت نخواهید کرد.
• پایه های جامپر پین های بیرون زده کوچکی بر روی مادربرد هستند. از درپوش یا پل جامپر برای اتصال یک جفت پایه جامپر استفاده می شود. وقتی پل به هر دو پایه متصل شود، از طریق اتصال کوتاه، مدار کامل شده و ساختار جدیدی ایجاد می شود.
• درپوش های جامپر پل های فلزی ای هستند که مسیر مدار الکتریکی را می بندند. به طور معمول، جامپر از یک پلاگین پلاستیکی ساخته شده است که روی یک جفت پین برجسته قرار می گیرد. گاهی اوقات از جامپرها برای پیکربندی بردهای توسعه استفاده می شود. با قرارگیری یک پلاگین جامپر روی مجموعه دیگری از پین ها، می توانید پارامترهای یک برد را تغییر دهید.

توجه: می توانید پایه های جامپر و درپوش جامپر را در پشت یک هارد دیسک IDE و CD / DVD ROM / Writer مشاهده کنید. قیمت مادربرد بر اساس میزان رم و آپشن های آن متفاوت است.

پیشنهاد مطالعه : بهترین مادربردهای DDR3

حرف آخر

در این مقاله از بروزکالا به معرفی اجزای اصلی مادربرد و عملکرد آن ها پرداختیم که به ترتیب عبارت بودند از: پردازنده، رم، بایوس، باتری  CMOS، حافظه کش، باس توسعه، چیپست، ساعت پردازنده و سوئیچ ها و جامپرها. نکته ای که حین خرید مادربرد باید به آن توجه کنید این است که باید میزان رم مادر برد را هم در نظر بگیرید که با رم کارت گرافیکی تان سازگار باشد. این دو مقوله ارتباط تنگاتنگی با هم داشته و تاثیر بسزایی در تصویر نهایی مانیتور و سرعت سیستم خواهند داشت. توجه داشته باشید که رم مادربردتان حتما حتما باید چیزی بیش از 2 برابر رم کارت گرافیک تان باشد. یکی از خدمات ما در سایت بروز کالا، فروش مادربرد و دیگر قطعات کامپیوتر می باشد. اگر سوالی در این زمینه دارید یا نیاز به مشاوره خرید دارید حتما با ما تماس بگیرید.

سؤالات متداول

1. CPU سوکت چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

سوکت CPU مکانی است که پردازنده روی مادربرد نصب می‌شود و ارتباط مستقیم با سایر قطعات برقرار می‌کند.

2. رم  در کجای مادربرد قرار می‌گیرد؟

رم در اسلات‌های مخصوص DIMM روی مادربرد نصب می‌شود و نقش حافظه موقت برای ذخیره داده‌های فعلی را دارد.

3. وظیفه چیپست مادربرد چیست؟

چیپست کنترل ارتباط بین پردازنده، رم و سایر اجزا را مدیریت می‌کند و عملکرد کلی سیستم را هدایت می‌کند.

4. اسلات‌های PCIe چه کاربردی دارند؟

این اسلات‌ها برای اتصال کارت‌های گرافیک، کارت‌های شبکه و دیگر قطعات توسعه استفاده می‌شوند.

5. پورت‌های SATA برای چه مواردی استفاده می‌شوند؟

پورت‌های SATA برای اتصال درایوهای ذخیره‌سازی مانند SSD و HDD به مادربرد به کار می‌روند.